Als hoofdregel geldt dat de patiënt moet aantonen dat er sprake is van een medische fout, maar de patient wordt gelukkig door de wet en rechtspraak tegemoetgekomen:

- In de eerste plaats moet de hulpverlener informatie verstrekken. Dat noemt men ook wel de verzwaarde stelplicht. In de praktijk komt het erop neer dat de hulpverlener het medische dossier ter beschikking moet stellen en dat hoge eisen worden gesteld aan de betwisting. De zorgverlener kan niet simpelweg ontkennen dat de fout is gemaakt, maar de zorgverlener zal dat ook met bescheiden moeten onderbouwen;

- In de tweede plaats geldt dat wanneer het medisch dossier incompleet is, dat de zorgverlener daarvan het risico voor draagt. Denk aan de situatie waarin de zorgverlener zich op het standpunt stelt dat is gewaarschuwd voor risico’s, maar die waarschuwing niet terug is te lezen in het medisch dossier. Het is aan de zorgverlener om het medisch dossier op orde te hebben;

- In de derde plaats geldt dat een rechter de bewijslast kan omdraaien. In dat geval drukt de bewijslast niet langer op de patient, maar is het aan de zorgverlener om aan te tonen dat toch geen medische fout is gemaakt.

Het smartengeldbedrag laat zich pas vaststellen zodra de zogenoemde “medische eindtoestand” is komen vast te staan; de totale schade moet eerst helder zijn voordat een bedrag kan worden verbonden aan al het (toekomstige) pijn en leed. De vaststelling van het smartengeldbedrag vindt dus pas plaats aan het einde van het afwikkelingstraject.

Bij een verkeersongeval is de veroorzaker van het ongeval in de regel aansprakelijk. Wie heeft te gelden als de veroorzaker - of wie schadeplichtig is en in welke mate - dat wordt in de juridische praktijk vastgesteld aan de hand van de toepasselijke wet- en regelgeving. Bijzonder aan het verkeersrecht zijn de harde stelregels en bewijsvermoedens, die het slachtoffer kunnen helpen om een schadevergoeding af te dwingen.

Ja, onder omstandigheden maakt een slachtoffer ook aanspraak op smartengeld zonder letsel. In de wet is bepaald dat een slachtoffer recht heeft op smartengeld ingeval van “lichamelijk letsel”, maar volgens de wet bestaat onverkort ook in twee andere situaties recht op smartengeld; als een persoon is aangetast “in zijn eer of goede naam” of als iemand “op andere wijze in zijn persoon is aangetast” (artikel 6:106 lid 1 sub b BW). Voor de letselschadepraktijk is de eerste categorie (“lichamelijk letsel”) zonder meer het meest van belang, maar als daar aanleiding voor is dan brengen we ook de andere grondslagen in stelling. Wij laten niks liggen.

Ja, elk slachtoffer heeft - bovenop de vergoeding van alle materiële schade - recht op smartengeld. De wet bepaalt dat elk toegebracht letsel door een ander, hoe klein of groot ook, recht geeft op smartengeld (artikel 6:106 lid 1 sub b BW). In een beroemd arrest floot de Hoge Raad het Gerechtshof terug nadat zij had geoordeeld dat een blauw oog als letsel te gering was om in aanmerking te komen voor smartengeld (HR 29 juni 2012, LJN BW1519). De wet stelt nu eenmaal geen ondergrens, aldus de Hoge Raad. Ook psychisch letsel komt voor smartengeld in aanmerking, maar dan alleen voor zover dat letsel voldoende concreet is en voldoende aannemelijk is gemaakt (HR 9 mei 2003, NJ 2005/168).